Lean Six Sigma (LSS) là phương pháp quản lý mạnh mẽ, kết hợp triết lý Sản xuất Tinh gọn (Lean) để loại bỏ lãng phí và Six Sigma để giảm thiểu sản phẩm lỗi. Tuy nhiên, thực tế triển khai Lean 6sigma còn đang gặp rất nhiều trở ngại.
Tại Việt Nam, theo thống kê của Tổng cục Thống kê, doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) chiếm tỷ lệ hơn 97% tổng số doanh nghiệp – đây là nhóm doanh nghiệp này thường xuyên đối mặt với những thách thức lớn khi áp dụng LSS. Qua tổng hợp và phân tích các nghiên cứu, iEIT đã rút ra 3 nhóm trở ngại chính bao gồm: Chiến lược và Văn hóa lãnh đạo, Kỹ thuật và Nguồn lực, Hệ thống và Phạm vi.
1. Nhóm Trở Ngại Về Chiến Lược Và Văn Hóa Lãnh Đạo
Đây là nhóm rào cản mang tính gốc rễ, ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công bền vững của mọi dự án Lean 6sigma.
Thiếu Sự Đồng Thuận và Cam Kết Từ Lãnh Đạo
Đây là thách thức phổ biến nhất được ghi nhận trong nhiều nghiên cứu. Sự thất bại của một dự án Six Sigma thường bắt nguồn từ việc thiếu sự đồng thuận và cam kết đúng mức của các nhà lãnh đạo.
Theo phân tích trên Tạp chí Kinh tế – Tài chính, một dự án Six Sigma thành công đòi hỏi các nhà lãnh đạo phải là người sẵn sàng dành thời gian và nguồn lực.
Vai trò “Champion” – người bảo trợ – phải được lãnh đạo đóng trọn vẹn. Khi thiếu sự bảo trợ này, các dự án Lean Six Sigma dễ bị coi là hoạt động cô lập, dẫn đến việc rút nguồn lực giữa chừng khi gặp khó khăn.
Lựa Chọn Dự Án Không Phù Hợp với Mục Tiêu Chiến Lược
Việc lựa chọn dự án là bước đầu tiên và quan trọng nhất (Giai đoạn Define trong mô hình DMAIC). Nếu dự án Lean Six Sigma được chọn không giải quyết được “điểm đau” (Pain Point) thực sự của khách hàng hoặc không đóng góp vào mục tiêu chiến lược của công ty, nó sẽ thất bại.
Nguyên nhân gây ra tắc nghẽn ở giai đoạn Define là do các tổ chức không xác định rõ mục tiêu thực sự hoặc không gắn kết chúng với chiến lược tổng thể. Kết quả của việc này là dự án triển khai không mang lại giá trị mong muốn, khiến thời gian và nguồn lực bị lãng phí.
Văn Hóa Sợ Thay Đổi và Thiếu Tinh Thần Cải Tiến
Về bản chất, mô hình Lean Six Sigma yêu cầu một văn hóa dựa trên dữ liệu (data-driven) và văn hóa chấp nhận sai lầm để học hỏi.
Tuy nhiên, một thách thức lớn ở giai đoạn Improve (Cải tiến) là sự phản kháng từ nội bộ doanh nghiệp khi phải thay đổi thiết kế quy trình hoặc sản phẩm. Việc người quản lý không xem sai lầm là cơ hội để học hỏi và rút kinh nghiệm, mà chỉ tập trung khiển trách, sẽ khiến quá trình cải tiến bị đình trệ. Do đó, tinh thần cải tiến liên tục và văn hóa không đổ lỗi cần được xây dựng trước khi triển khai Lean 6sigma một cách sâu rộng.
2. Nhóm Trở Ngại Về Kỹ Thuật Và Nguồn Lực
Đây là nhóm rào cản liên quan đến năng lực chuyên môn, dữ liệu và chi phí cần thiết để duy trì hoạt động Lean 6sigma.
Triển Khai Cứng Nhắc, Thiếu Linh Hoạt
Tạp chí Kinh tế – Tài chính (2024) đã chỉ ra rằng, trở ngại thường gặp nhất ở các doanh nghiệp nhỏ khi triển khai Six Sigma là họ không có đủ nguồn lực để triển khai có hiệu quả.
Chi phí bổ sung cho việc đào tạo chuyên sâu (các cấp độ Black Belts, Green Belts), phần mềm thống kê chuyên dụng, và nguồn lực lao động có tay nghề cao là những khoản đầu tư bắt buộc. Sự thiếu hụt nguồn lực này khiến nhiều dự án Lean Six Sigma bị đình trệ hoặc thất bại ngay từ những giai đoạn đầu.
Thách Thức về Dữ Liệu và Hệ Thống Đo Lường
Vì Lean Six Sigma dựa trên phân tích thống kê, nên nếu dữ liệu không chính xác, toàn bộ dự án sẽ bị sai lệch. Việc thu thập dữ liệu tốn nhiều thời gian và thiếu nhân lực hỗ trợ cũng khiến tiến độ dự án bị chậm trễ.
Trong nhiều doanh nghiệp Việt Nam, dữ liệu thường được thu thập thủ công, thiếu tính đồng nhất và không được cập nhật theo thời gian thực. Chính điều này đã gây khó khăn cho việc phân tích khả năng hệ thống đo lường (Measurement System Analysis – MSA) – một công cụ cốt lõi của Six Sigma.
Thiếu Kỹ Năng Phân Tích Chuyên Sâu
Dự án Lean Six Sigma đòi hỏi đội ngũ triển khai phải có kiến thức vững chắc về thống kê và các công cụ phân tích tiên tiến, dẫn đến các quyết định dựa trên thông tin thiếu căn cứ.
Một khó khăn phổ biến khi mới triển khai là sự thiếu kinh nghiệm và chuyên môn trong việc áp dụng các công cụ và kỹ thuật Six Sigma (như Thống kê mô tả, Phân tích hồi quy, DOE). Việc đào tạo bài bản và liên tục cho đội ngũ dự án vì thế là điều kiện tiên quyết để đảm bảo thành công. (Nguồn: Chất lượng và Cuộc sống, 2024).
3. Nhóm Trở Ngại Về Hệ Thống Và Phạm Vi
Hệ thống và Phạm vi triển khai của dự án Lean 6Sigma sẽ quyết định tính bền vững và khả năng mở rộng trên toàn tổ chức.
Thiếu Cơ Chế Ghi Nhận và Động Viên Nhân Viên
Lean Six Sigma là một dự án cải tiến liên tục, đòi hỏi sự tham gia và sáng kiến từ mọi cấp độ nhân viên, đặc biệt là đội ngũ Yellow Belts và Green Belts trực tiếp vận hành. Tuy nhiên, nhiều tổ chức đã thất bại trong việc xây dựng một cơ chế khen thưởng và ghi nhận thành tích hiệu quả.
Chính sự thiếu cơ chế động viên này khiến nhân viên mất động lực duy trì tinh thần cải tiến sau khi dự án kết thúc. Nếu không có sự khích lệ, các nỗ lực cải tiến sẽ nhanh chóng bị lãng quên, khiến quy trình quay lại trạng thái ban đầu. Một hệ thống Lean Six Sigma bền vững phải bao gồm cơ chế để nhân viên cảm thấy được ghi nhận, từ đó duy trì được văn hóa “cải tiến liên tục” trong tổ chức.
Rào Cản Giao Tiếp Giữa Các Cấp
Trong bất kỳ dự án cải tiến lớn nào, thông tin cần được truyền tải rõ ràng từ cấp lãnh đạo xuống sàn nhà máy. Khi kênh giao tiếp bị tắc nghẽn, các mục tiêu và kết quả của dự án Lean 6sigma không được truyền đạt hiệu quả, dẫn đến sự thiếu hợp tác và phản kháng. Sự minh bạch và giao tiếp đa chiều vì thế được yêu cầu khắt khe.
Vấn Đề Về Chu Kỳ Thời Gian
Mặc dù mục tiêu cuối cùng của Lean Six Sigma là giảm thời gian chu kỳ và giao hàng đúng hẹn, nhưng trong giai đoạn đầu, việc yêu cầu độ chính xác cao (để đạt mức Six Sigma) có thể làm tăng chi phí sản xuất hoặc kéo dài thời gian xử lý. Doanh nghiệp cần chấp nhận sự đánh đổi này trong ngắn hạn để xây dựng nền tảng dữ liệu vững chắc.
Kết Luận
Triển khai Lean Six Sigma là một hành trình dài và phức tạp. Để vượt qua các trở ngại, doanh nghiệp cần kết hợp giữa sự cam kết chiến lược từ lãnh đạo (tránh lựa chọn dự án không phù hợp) và đầu tư vào năng lực nội bộ (đào tạo chuyên môn về thống kê và hệ thống dữ liệu). Chỉ khi giải quyết được các rào cản về văn hóa, nguồn lực và kỹ thuật, phương pháp Lean Six Sigma mới có thể phát huy tối đa tiềm năng, giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu về chất lượng, tốc độ và lợi nhuận.
👉 Nếu doanh nghiệp của bạn đang muốn tăng năng suất, tối ưu quy trình và giảm chi phí, hãy tham khảo chương trình Hệ thống Quản trị Toàn diện Lean 4.0 của Viện iEIT – giải pháp đào tạo toàn diện giúp tăng năng suất, hiệu suất lên đến 30%, triển khai nhanh hơn 25–50%, và giảm chi phí tới 40% so với Lean Six Sigma truyền thống.
