Có những dự án không thua lỗ, nhưng cũng không còn dẫn doanh nghiệp đi xa hơn. Chúng được giữ lại không phải vì hiệu quả vượt trội, mà vì đã từng được đầu tư quá nhiều thời gian, tiền bạc và công sức. Khi đó, cảm xúc bắt đầu lấn át chiến lược – và doanh nghiệp thường không nhận ra điều này ngay lập tức.
Trong quản trị chiến lược, quyết định khó nhất không phải là bắt đầu một dự án mới, mà là dám dừng đúng dự án.
Quyết định chiến lược không nằm ở “giữ được bao nhiêu”
Một quyết định chiến lược không được đo bằng số lượng dự án doanh nghiệp đang vận hành, mà bằng chất lượng các dự án được ưu tiên nguồn lực.
Câu hỏi lãnh đạo cần trả lời không phải là:
“Dự án này có làm tiếp được không?”
Mà là:
“Dự án này còn xứng đáng để tiếp tục dồn nguồn lực không?”
Khi câu trả lời chỉ xoay quanh “đã lỡ đầu tư nhiều”, đó không còn là tư duy chiến lược.
Khi nào nên giữ một dự án?
Không phải khi “đã lỡ”, mà khi dự án thực sự còn tương lai. Một dự án đáng để tiếp tục khi hội tụ đồng thời ba yếu tố:
-
Thị trường còn tăng trưởng hoặc còn dư địa mở rộng
-
Doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh rõ ràng (chi phí, công nghệ, thương hiệu, năng lực vận hành…)
-
Có khả năng tạo dòng tiền bền vững hoặc mở ra giá trị chiến lược dài hạn
Trong trường hợp này, việc giữ dự án là đầu tư có chủ đích, không phải níu kéo quá khứ.
Khi nào nên dứt?
Ngược lại, doanh nghiệp cần cân nhắc dứt khoát khi dự án:
-
Thuộc thị trường đã bão hòa hoặc đang suy giảm
-
Không còn khả năng cải thiện vị thế cạnh tranh
-
Tồn tại chủ yếu vì “chưa ai dám bỏ” hoặc “đã quen vận hành”
Dứt không có nghĩa là dự án kém, mà là không còn phù hợp với chiến lược hiện tại. Tiếp tục duy trì lúc này chỉ khiến nguồn lực bị phân tán và cơ hội mới bị bỏ lỡ.
Công cụ giúp lãnh đạo thoát khỏi “cái bẫy tiếc”
Trong thực tế, nhiều lãnh đạo không thiếu thông tin, mà thiếu một công cụ đủ “lạnh” để ra quyết định. Ma trận BCG chính là công cụ như vậy.
BCG không hỏi bạn thích dự án nào, mà chỉ đặt ra hai câu hỏi cốt lõi:
-
Thị trường này còn tăng trưởng không?
-
Vị thế của doanh nghiệp trong thị trường đó đang ở đâu?
Từ đó, mỗi dự án buộc phải đứng vào một vị trí rõ ràng:
-
Star – giữ và tiếp tục đầu tư
-
Cash Cow – giữ để tạo dòng tiền
-
Question Mark – chỉ giữ khi có giả thuyết chiến lược rõ ràng và thời hạn cụ thể
-
Dog – nên dứt để giải phóng nguồn lực
Không có chỗ cho cảm xúc trong ma trận này.
Chiến lược là kỷ luật, không phải sự thương cảm
Chiến lược không phải là cố gắng cứu tất cả mọi dự án, mà là chọn đúng thứ để tiếp tục và đủ dũng cảm để kết thúc phần còn lại. Nếu một dự án chỉ còn được giữ lại vì tiếc, thì đó không còn là quyết định chiến lược nữa.
Giữ hay dứt không phải câu hỏi cảm xúc. Đó là kỷ luật của người làm chiến lược.
Nâng cao năng lực hoạch định chiến lược cho lãnh đạo & quản lý
Để làm chủ các công cụ phân tích và ra quyết định chiến lược như ma trận BCG, doanh nghiệp và nhà quản lý có thể tham gia chương trình đào tạo:
Đã đến lúc ra quyết định bằng chiến lược, không phải cảm xúc.
Tham gia Chương trình Hoạch định Chiến lược Kinh doanh để làm chủ ma trận BCG, tư duy phân bổ nguồn lực và ra quyết định giữ – dừng dự án một cách kỷ luật.
